Girişimcilerin yapılacaklar listesinin başlarında yer alan işlerden birisi şirket kuruluşu olmaktadır. Hazırlanan iş planına göre zamanlanması belirlenen şirket kuruluşu hakkında akıllara gelen soruları listelediğimizde bu konu pek çok girişimci için asıl işin önüne geçen bir meseleye bile dönüşebilmektedir. Hangi tür şirketi tercih edeceğiz, hangi belgeler toparlanacak, şirketin ismi ne olacak, şirket nasıl kurulur, şirket ortağı olmak ne demektir, şartları nelerdir, ortak olmanın sonuçları nedir? gibi sorular ve daha nicelerinin, girişimcilerin odaklarını gereksiz yere meşgul ettiğine sıklıkla şahit olmaktayız. Her konuda olduğu gibi bu konuda da işin profesyonelinden yardım almak en doğrusu. Üstelik böylesi konular için talep edilen hizmet bedeli bütün soruların aklınızı meşgul etmesinin etkileri yanında pek de kayda değer olmayacaktır.
Ülkemizdeki şirket kurma işlerinin kolaylık derecesine iyi durumda diyemeyiz ancak yıllar içerisinde e-dönüşüm uygulamalarının hayatımıza dahil olması ile birlikte gelişim gösterdiğini de belirtmek gerekir. Şirket kuruluşu adımlarını listeleyebilmek için önce şirket türü belirlenmelidir.
Bir Çalışanın Gerçek Maliyeti Nedir?
Şirket türleri nelerdir?
Günlük hayattaki tabirlerle genel olarak 3 şirket türünden bahsedilir: Şahıs Şirketi, Limited Şirket, Anonim Şirket. Yasal dayanak olan Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) bakıldığında ise temelde 2 ana tür bulunmaktadır: Şahıs Şirketi ve Sermaye Şirketi. Günlük kullanımdaki Şahıs Şirketi ile TTK’daki Şahıs Şirketi maalesef farklı anlamlardadır. Tecrübeli hukukçuları ayrı tutarsak bu farklı kullanımın bilinirliği ise çok çok düşüktür.
Günlük hayattaki Şahıs Şirketi, tüzel kişiliği bulunmayan, işin sahibi olan kişinin kurduğu ve her türlü borçtan şahsen sorumlu olduğu bir yapıdır. Hukuki olarak doğru ifadesi ise şahıs firması veya şahıs işletmesi şeklindedir.
TTK’ya göre Şahıs Şirketi, 2 veya daha fazla ortağın bir araya gelerek kurduğu, tüzel kişiliği olan, ortakların şirket borçlarından farklı düzeylerde sorumlu olabileceği Kollektif veya Komandit Şirket olarak isimlendirilen yapılardır. Ortaklar arası ilişkileri istenen şekilde düzenleyemediği için ülkemizdeki faal şirketlerin içerisinde Kollektif ve Komandit Şirketlerin sayısı oldukça azdır.
Günlük kullanım ve TTK’daki tanımı birleştirdiğimizde sıklıkla tercih edilen şirket türlerini doğru ifadelerle aşağıdaki gibi listeleyebiliriz;
Şirket türleri
- Şahıs firması
- Limited Şirket
- Anonim Şirket
Bu listelemede yer alan Limited Şirket ve Anonim Şirket TTK’daki Sermaye Şirketi grubunda tanımlanan şirket türleri olup benzerlikleri oldukça yüksektir. Girişimciler için ilk yol ayrımı şahıs firması yeterli olacak mı yoksa sermaye şirketi mi kurulmalı noktasındadır. Sonucundan emin olacak şekilde tercih yapabilmek alttaki basit sorulara verilecek yanıtlar sayesinde mümkün olabilir:
- Yalnız mısınız yoksa birlikte hareket edeceğiniz kişiler var mı?
- Yalnızsanız, kısa zamanda ortaklık düşünceniz veya ihtiyacınız var mı ve/veya yatırım arayışına girecek misiniz?
- Birlikte hareket edeceğiniz kişiler maaşlı çalışan mı olacaklar yoksa kurulacak şirkete ortak mı olacaklar?
- Müşterileriniz için kurumsal bir şirket olarak görünmek prestij oluşturabilir mi?
- Faydalanmak istediğiniz destek veya teşvik programlarının zorunlu kıldığı şirket türü var mıdır?
- Tüm başlıkların yanında en önemlisi şirket kuruluş maliyeti ve sonrasındaki giderler midir?
Şahıs firması kurmak en basiti ve düşük maliyetli olanı olmakla birlikte ortaklık ve yatırımcı kabulüne cevap vermeyen yöntem iken Limited ve Anonim ise daha maliyetli, kurumsal görünümlü olup ortak ve/veya yatırımcı almaya uygun yapılardır.
Şahıs firması nasıl kurulur?
e-Devlet’ten yazdırabileceğiniz kayıtlı adresinizi gösteren belgeyi ve nüfus cüzdanınızı yanınıza alıp Vergi Dairesi’ne gittiğinizde şahıs firmanızı kurabilirsiniz. Vergi numaranızı aldıktan sonra yapacağınız işe göre Esnaf Odası veya Ticaret Sicil’e kaydınızı yaptırırsanız 2 adımda artık alım-satıma ve/veya fatura kesmeye başlayabilirsiniz. Bu iki adresteki yapılacakları kendiniz halledebileceğiniz gibi daha sonra çalışacağınız muhasebecinize vekalet vererek de sizin adınıza tamamlanmasını isteyebilirsiniz.
Limited ve anonim şirket nasıl kurulur?
Limited ve anonim şirketler için internet üzerinden Merkezi Sicil Kayıt Sistemi’nde (MERSİS) şirket kuruluş başvurusu adımlarını tamamlayıp Ticaret Sicil Müdürlükleri’ne evrakların teslimi için randevu alınması ile devam eden bir süreç çalışmaktadır. Hazırlanması gerekenler Limited şirketler için yalnızca ortakların nüfus cüzdanları ile vesikalık fotoğrafları iken anonim şirketlerde ilaveten sermayenin ödendiğini gösteren banka yazısıdır (Dipnot: Doldurulması ve imzalanması gereken formlar bir yerlerden toplanması gereken evrak grubunda olmadığından listeye dahil edilmedi).
Sonuç
Son yıllarda geçmişe kıyasla elektronikleştirilerek hızlandırılan ve kolaylaştırılan şirket kuruluşu işlemlerini değerlendirirken çeşitli sebeplerle kapatılma ihtiyacı olursa asıl zahmetli bir dönemin kuruluş değil kapanış/tasfiye olduğu ortaya çıkacaktır. Tüm şirketlerin başarılı ve kazançlı olmasını arzu ediyor olsak da sürdürülebilirliği kalmayan işletmelerin kapatılması sürecinin de olabileceğini düşünerek şirket türü seçiminin yapılmasını tavsiye ederiz.