Startup dünyasındaki başarısızlık oranının oldukça yüksek olduğu sıklıkla bahsedilir. Bu nedenle girişimciler startuplarını oluşturmak, batmamasını sağlamak ve büyütmek adına sürekli daha iyi yaklaşımların ve yöntemlerin arayışındadır. Lean startup (yalın girişim) metodolojisi de startup ve ürün geliştirme süreçlerinin en önemli yaklaşımlarından birisidir.
Lean startup (yalın girişim) nedir?
Lean startup yöntemi yeni bir startupın ya da halihazırda var olan bir şirketin yeni bir ürün piyasaya sürmesi aşamasında kullanılabilen bir yöntemdir.
Bu yöntem geliştirilen çözümün, ürünün hedef kitlesi tarafından kesinlikle ilgi çekici olduğunu anlama üzerine geliştirilmiştir. Yani belirlenen problemi çözmeye yönelik geliştirilen ürünün tüketiciler tarafından halihazırda ilgi gördüğü anlaşıldıktan sonra geliştirme süreci devam eder. Bu durumun tam tersi özellikle hantal şirketlerde karşımıza şu şekilde çıkar: şirket ürünü tamamen geliştirdikten sonra piyasaya sürer ve hedef kitlelerinin ürünü benimsemesi, satın alması beklenir.
Lean startup yöntemi, The Lean Startup (Türkçesi: Yalın Startup, MediaCat) kitabının da yazarı olan Amerikalı girişimci Eric Ries tarafından geliştirilmiştir.
Bu yöntem uygulandığında eğer iş fikriniz ya da ürününüz başarısız olacaksa bunu hızlı bir şekilde yapmanız mümkün olur. Bu durumu ifade eden bir terim dahi vardır: fail-fast (hızlı başarısızlık). Bu sayede daha az kaynak, zaman, para harcanmış olacaktır. Yukarıda bahsettiğimiz tüketici ilgisini ölçmenin bazı yolları vardır. İş fikrinizi bir geliştirdikten sonra kullanıcılarınızın, paydaşlarınızın karşısına çıkabilirsiniz, onlardan geribildirim alabilirsiniz. Bu sürece “validated learning” denir. Ürününüzle ilgili aldığınız aksiyonlar ve geliştirmelerin ardından bunu ölçümleyip beklenen etkiyi yaratıp yaratmadığını doğrularsınız. Bu sayede “doğrulanmış öğrenme” gerçekleşmiş olur.
Bu metodun uygulandığı şirketlerle uygulanmadığı şirketler arasında bazı farklar oluşur. Öncelikle lean startup daha çok teknoloji startuplarında, genç ve küçük ekipler arasında daha yaygın olduğunu söylemek mümkün. Geleneksel, kurumsal şirketlerde bu metot nadiren görülür. Lean startup’ın beraberinde getirdiği bazı iş akışı farkları şunlardır: örneğin lean startuplar işe alım yaparken hızlı adapte olabilen, hızlı öğrenen ve hızlı çalışan insanları işe alırken geleneksel şirketler daha çok deneyime ve kabiliyetlere önem verir. Bir başka fark ise finansal raporlama metriklerinde ortaya çıkar. Örneğin geleneksel şirketler kar-zarar, nakit akışı bilançoları gibi raporlara odaklanırken lean startuplar daha çok “customer acquisition cost (CAC)” yani müşteri edinim maliyeti, “customer lifetime value (CLV)” yani müşterinin yarattığı yaşam boyu değeri, “churn rate” yani müşteri erime oranı (müşteri kaybı oranı) gibi metriklere bakar.
Lean startupta süreç nasıl işler?
Öncelikle iş fikrinizi belirlersiniz, iş fikrinizi belirlediğiniz andan itibaren (hatta belirlerken bile) potansiyel müşterileriniz, sektörünüzdeki paydaşlarınızla fikrinizi paylaşıp onlardan geri bildirim almalısınız. Ardından fikrinizi icra etmeye başlarsınız ve ürününüzü oluşturursunuz, ilk oluşturduğunuz ürününüzün seviyesi fikrinizi ispatlamaya yarayacak ama mükemmelden çok uzak olmalıdır. Buna minimum viable product (MVP) diyoruz. Yani ortaya hızlıca bir ürün çıkardınız ve bu ürün çözmeyi vaat ettiğiniz sorunu en basit haliyle çözüyor fakat geliştirilmesi gereken fazlaca şeyi var halinde olmalıdır. Müşterilerinizle sürekli etkileşim halinde olduğunuzu varsayarız ve ürününüzde yaptığınız geliştirmelerin etkisini ölçmelisiniz. Elde ettiğiniz verilerle yarattığınız öğrenim sayesinde iterasyon ve pivot yaparsınız. Ürün geliştirme döngüsü bu şekilde devam eder. Peki iterasyon ve pivot nedir?
İterasyon girişimcilerin ürünlerinde yaptıkları küçük değişikliklere denir. Ürünün işleyişini, problemi çözme şeklini ciddi bir şekilde değiştirmeyen değişikliklerdir. Pivot ise büyük değişikliklere denir. Pivot yapıldığında ürününüzün hedef kitlesi bile değişebilir. Pivot nedir? Nasıl yapılmalıdır? yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Lean startup günün sonunda ürün geliştirme sürecini hızlandırır. Tüketicilerin takdir etmeyeceği, benimsemeyeceği ürün özelliklerinin üretilmesi için zaman harcanmasının önüne geçer. Ürün geliştirmesini hızlandırmak işletmenizi daha az maliyetle ayakta tutmanızı, rakiplerinizin önüne geçmenizi sağlar.
Lean startupta tamamen bitmiş bir iş planı, oldukça detaylı hazırlanmış 5 yıllık yol haritası gibi kavramlar beklenmez, hatta olmamalıdır. İş planı ürün geliştirilirken değişikliğe uğramalıdır, dinamik olmalıdır.
Tüketicilerin ürünle olan etkileşimine odaklanan bu yaklaşım deneysel ilerlemeyi tercih eder.
Lean startup örnekleri
Farklı sektörlerdeki farklı startuplar için bu yaklaşımın farklı uygulanış biçimleri karşımıza çıkabilir. Örneğin oluşturduğunuz yazılım ürününüzü henüz piyasaya sürmeden sanki piyasaya sürmüşsünüz gibi bir pazarlama faaliyeti yürütüp, reklam gösterdiğiniz kişilerden kaçının ürününüzle gerçekten ilgilendiğini ölçebilirsiniz. Wix gibi bir uygulamayla basit bir web sitesi (landing page) hazırlayıp, Canva ile bir reklam kreatifi oluşturup, oluşturduğunuz reklamı Google Ads sayesinde internete yaydıktan sonra reklamınıza kaç kişinin tıkladığını, web sayfanızdaki kayıt ol butonuna kaç kişinin tıkladığını, kaç kişinin ürüne erişim talebinde bulunmak için email adresi bıraktığını görebilmeniz mümkün. Henüz ürününüzü hiç oluşturmamış olsanız dahi bazı verileri (ürününüze karşı bir ilgi olup olmadığıyla ilgili) elde etmiş oldunuz bile.
Bir başka örnek olarak sağlıklı öğün (yemek aboneliği) siparişi startupını düşünebiliriz. 20li yaşlarında, şehir merkezinde yalnız yaşayan insanları hedefleyen bu startupın 30lu yaşlarında, şehrin biraz dışında yaşayan yenidoğan bebek annelerinin onlar için iyi bir pazar fırsatı olabileceğini keşfedebiliriz. Şirket bu fırsat için yenidoğan anneleri için besleyici öğünler hazırlayıp teslimat saatlerini değiştirebilir, hatta ailenin diğer üyeleri için de öğün paketleri hazırlayabilir.
Lean startup metodu sadece ve sadece startupların kullanımında değil. General Electric gibi büyük şirketler de zaman zaman bu metodu kullanıyor. Örneğin General Electric elektriğin sağlıklı bir şekilde sağlanmadığı ülkelerde cep telefonu şirketlerinin kullanması için yeni bir pil geliştirmek için bu yöntemi kullandı.
Kaynakça